به قلم: فیاض یاسین نماینده آزمایشگاه پاسخگوسازی، و بلر گلنکورس مدیر اجرایی آزمایشگاه پاسخگوسازی

 

این نوشتار پیشتر از سوی “مجمع جهانی اقتصاد” و سپس “آزمایشگاه پاسخگوسازی” منتشر شده است. بازانتشار آن در این تارنما نیز، با کسب مجوز لازم صوت می گیرد.

http://cctrends.cipe.org/5-steps-to-curtail-corruption-in-pakistan

 

 

اخیرا یک کنشگر جامعه مدنی پرسید: “برای فرزندانمان چگونه پاکستانی می خواهیم؟ پاکستان باید کشوری فراگیر یعنی برای همه منصف، باصداقت، و باز، باشد.”

تحقق چنین آینده ای به برپاخاستن یک نسل کامل، برای پاسخگوسازی بستگی دارد. یعنی کسانی را که در رأس امور هستند و قدرت را در دست دارند، مسئول و پاسخگوی عملکردشان بداند. البته این کار ساده ای نیست. اما حیاتی می باشد. در عین حال اجرای آن در پاکستان و سایر کشورهای جنوب آسیا و ماورای آن نیز، امکانپذیر است.

 

ما در “آزمایشگاه پاسخگوسازی” چیزهای زیادی در مورد چگونگی عملی کردن این مهم می آموزیم. برخی از این آموزه ها به قرار زیرند:

 

1- ابتدا جوانان باید رهبری تغییر را به عهده بگیرند. چراکه سن متوسط جمعیت مردم پاکستان 22 سال است. بگونه ای که 63 درصد آنها زیر 25 سال می باشند. جوانان پاکستانی، جهانی، پرانرژی، و سرشار از ایده هستند. آنها کمتر در شبکه های حمایتی مرسوم ریشه دارند، بیشتر مایلند واقعیت های موجود را زیر سوأل ببرند، و بیش از همیشه با هم مرتبط هستند. اما این بدان مفهوم نیست، که همه چیز بگونه ای ناگهانی تغییر خواهد کرد. زیرا برای اینکه به مرور تغییراتی را که مایلند شاهدش باشند انجام دهند، به پشتیبانی نیاز دارند. چراکه خلاقیت آنها پراکنده است. کمااینکه برغم برخی بسیج های سیاسی اخیر، ارتباطشان در حدی گسترده از سیاسیت سازان جدا می باشد.

 

بنابراین ما باید از طریق مربیگری، موقعیت های مناسب، و اماکنی برای همکاری، محیطی جهت پشتیبانی از این جوانان ایجاد کننده تغییر به وجود بیاوریم، و با یکدیگر تلاش های آنان را به حداکثر ارتقاء دهیم. سازمان هایی مانند “بنیاد مشارکت” و اماکنی چون “طرح 9” دارند چنین کاری را برای کارآفرینان انجام می دهند. ما هم همین کار را برای پاسخگوسازان انجام می دهیم.

 

2- البته این کار چیزی فراتر از ایجاد سازمان ها و اجرای قوانین است. زیرا هم اینک پاکستان در سطح ملی حدود شش سازمان ضدفساد، 10 دیده بان گوناگون، و شمار زیادی نهاد دیگر دارد، که از راه های مختلف برای پاسخگوسازی کار می کنند. اما در صورتی که سازمان هایی که برای مبارزه با کژی ها در تلاشند، با روابط، هنجارهای فرهنگی، و انگیزه هایی که رفتارها را شکل می دهند همخوان نباشند، کارایی نخواهند داشت. زیرا اگر قدرت فساد ریشه دوانده باشد، بسیار سخت و همچنین غیرمنطقی است که افراد شجاع به تنهایی در برابرش بایستند، و بکوشند سیستم را تغییر دهند. بنابراین در همه جا به همگنان و مقاماتی نیاز دارند، که پشتیبانشان باشند. معنی و مفهوم این گفته این است که پاکستان اینک باید از طریق سرمایه گذاری کلان برای آموزش مدنی، برنامه های رهبری، و شبکه های ارزشمدار، به روندی درازمدت برای تغییر دیدگاه ها فکر کند. البته سازمان هایی مانند “شورای آتلانتیک” و “شورای بریتانیا” دارند بسیار خوب عمل می کنند. اما کارهای خیلی زیادی هم هستند، که باید انجام شوند.

 

3- در مبارزه با فساد، خلاقیت بسیار حیاتی است. چراکه بسیاری از سرمایه گذاران سیستم موجود، در برابر تغییرات مقاومت می کنند. زیرا به مدتی بسیار طولانی تنها واکنش به فساد در روندی که از طریق موتور محرکه سیستم کمک مالی که موفقیت را تنها با ملاک هایی مانند شمار تولیدات و دلارهای هزینه شده اندازه گیری می کند، آموزش و برپایی سمینار بوده است. اما برپایی کارگاه های آموزش تمام روزی، و ارائه نهار رایگان جایگزین تغییر واقعی نمی شوند. بنابراین اگر می خواهیم جوانان را وارد این روند کنیم، باید در اماکنی با آنها دیدار نماییم، که واقعا در آنها هستند. نه در جاهایی که ما می خواهیم باشند. معنی و مفهوم این گفته استفاده از ابزار مورد علاقه آنها مانند هنر، رسانه ها، سینما، فناوری، و سوق دادن آنها به روش های تعامل است. اینگونه اماکن در محل هنرهای دیداری خلاق مانند از نهادهایی چون “مورناگو فیلمز” گرفته تا “فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی”، و همچنین سازمان های همکاری مانند “فناوری برای خلاقیت مردم”، که محل تلاقی ابتکارات و عملکرد صادقانه و شرافتمندانه در پاکستان هستند، به آسانی یافت می شوند.

 

4- وارد کردن بخش خصوصی عاملی کلیدی برای اجرای تغییرات است. زیرا بخش کسب و کار پاکستان برغم چالش های قابل توجه، رهبرانی تا اندازه ای باورنکردنی و ارزشمدار در سطحی جهانی دارد. رهبرانی که تا بالاترین سطوح دادوستد جهانی عمل می کنند. کمااینکه شرکت هایی را اداره می نمایند، که به سطحی بسیار فراتر از پایین ترین میزان می اندیشند، و بر فرهنگ فراگیر وغنی انساندوستانه پاکستان بنا شده اند. همچنین می دانند، درستکاری و شرافت برای کسب و کارشان مفیدست. کمااینکه شرکت های پایبند به اخلاق کاری که ارزش های والاتری دارند، هزینه ها و مخاطرات کمتری هم  دارند.

 

بنابراین می توان از این انرژی جهت ایجاد محیطی برای توسعه اقتصادی و تلاش های همکارانه استفاده کرد، تا توان های بالقوه پاسخگوسازی را به مرحله عمل درآورد. کمااینکه کسب و کارها با گردهم آمدن در دوران تصویب لایحه مهم ناظر بر دارو در پاکستان (دی آر ای پی) در سال 2012، نقشی مهم ایفاء کردند. لایحه ای که پس از تصویب و به صورت قانون درآمدن، صنعت داروسازی را شسته و رفته نمود. هم اینک نیز، کسب و کارهای پاکستان دارند به تلاش های “شراکت آزاد با دولت” کمک می کنند. تعاونی هایی مانند “لاهور آزاد” و “مرکز بین المللی تجارت خصوصی” (سی آی پی ئی) هم با هم همکاری می نمایند، تا استاندارهای شفافیت بهتر شوند. ما باید از آنها بیشتر پشتیبانی کنیم.

 

5- و سرانجام اینکه پاسخگوسازی مستلزم این برداشت مثبت است، که پاکستانی ها می توانند به آن باور داشته باشند، و در راه باور خود بسیج شوند. گرفتن انگشت اتهام به سمت قانون شکنان و فریاد زدن بر سر آنها، راهی آسان برای فرار از برخی درماندگی هاست. البته تردیدی نیست، که اینگونه افراد باید تنبیه هم بشوند. اما زمانی که عدالت اجرا نشود، برداشت بی پناهی تقویت می گردد، و نیروی موجود در روند ایجاد پاسخگوسازی از دست می رود. پس بیاییم ابراز اطمینان کنیم که قدر قهرمانان را بدانیم، تلاش خود را در جاهایی به کار بگیریم که روشن است موفقیت آمیز می باشند، و برای پشتیبانی از آنهایی همکاری کنیم، که دارند اقدامات درستی انجام می دهند. یعنی بپذیریم که “لقب نیکو نهادن و حسن شهرت دادن” جایگزین خوبی برای “لقب بد دادن و شرمنده کردن” است. مثلا سال گذشته ما در آزمایشگاه پاسخگوسازی پویش (کمپین)ی به نام “بت صداقت و شرافت” در تلویزیون و رسانه های اجتماعی مجازی به راه انداختیم، که به صداقت در دولت ارج نهاد. همچنین در گفت و گوهای ملی در مورد چگونگی و مفهوم کارمند پاسخگو بودن به جامعه مدنی، انگیزه ایجاد کرد. امسال هم همین رقابت را در پاکستان اجرا خواهیم کرد.

 

ایجاد پاسخگوسازی غلبه بر نقطه ضعف ها نیست. بلکه دیدگاه توانمندمداری است، که داشته های انسانی، بنیادی، فرهنگی، و اقتصادی را، در مسیری خاص به حرکت درمی آورد. امکان دارد در برخی از اوقات ابزار کوتاه مدت ضد فساد در مواردی خاص مؤثر واقع شوند. اما اگر پاکستان و همچنین سایر کشورها واقعا درپی به وجود آوردن جوامع منصفانه و آزاد برای همه می باشند، باید بدانند که برای ایجاد پاسخگوسازی روندی بسیار گسترده تر و فراگیرتر لازم است. زمان آغاز چنین روندی، همین الان می باشد.

 

“آزمایشگاه پاسخگوسازی” عملکرد نسل جدیدی از شهروندان و رهبران مسئول در سراسر جهان را تسریع می کند. “مجمع جهانی اقتصاد” که به بهبود وضعیت جهان متعهد می باشد، سازمان بین المللی همکاری های بخش های دولتی و خصوصی است.